yeni diyabet hapı, ozempic kadar zayıflatmayı başardı, iğne devri bitiyor mu?
Son yıllarda dünya çapında bir çılgınlığa dönüşen Ozempic ve Wegovy gibi zayıflama iğneleri, obezite tedavisinde yeni bir çağ başlattı. Ancak bu ilaçların üç büyük sorunu var: Fahiş fiyatları, tedarik zincirindeki kırılmalar ve en önemlisi haftalık iğne olma zorunluluğu. Ama bütün bu sorunları tarihe gömebilecek yeni bir oyuncu sahneye çıkıyor: Orforglipron.
The Lancet dergisinde yayımlanan bu çalışma oldukça kapsamlı:
- 1.613 katılımcı tip 2 diyabet tanısı almış ve fazla kilolu/obez bireylerden oluşuyor
- Ortalama yaş: 57
- Ortalama kilo: 101 kg
- 72 hafta boyunca devam eden bir deneme
- 10 ülkede ve 136 farklı merkezde gerçekleştirildi
Katılımcılar rastgele 4 gruba ayrıldı:
- Plasebo grubu: 500 kalori eksik bir diyetle birlikte etkisiz hap kullanarak ortalama %2.5 kilo kaybı
- Düşük doz (6 mg): Ortalama %5.1 kilo kaybı
- Orta doz (12 mg): Ortalama %7.0 kilo kaybı
- Yüksek doz (36 mg): Ortalama %9.6 kilo kaybı
En dikkat çekici sonuç: En yüksek doz grubundaki katılımcıların %26’sı vücut ağırlıklarının %15’inden fazlasını kaybetti. Bu, enjeksiyonlu semaglutid ile elde edilen sonuçlarla hemen hemen aynı düzeyde.
Önemli Bir Not: Bu çalışma diyabet hastaları üzerinde yapıldı. Diyabet hastalarının kilo vermesi, metabolik dirençleri nedeniyle diyabeti olmayanlara göre çok daha zordur. Diyabeti olmayan obezite hastalarında yapılan daha önceki çalışmalarda Orforglipron’un %12.4 gibi daha yüksek kilo kaybı oranlarına ulaştığı görülmüştü.
Neden Devrim Olarak Görülüyor?
Burası işin en can alıcı noktası. Şu an piyasada olan Ozempic (semaglutide) veya Mounjaro (tirzepatide) gibi ilaçlar “peptid” yapılıdır. Peptidler, midemizdeki asitler tarafından anında parçalandığı için (birkaç istisna hariç) ağızdan hap olarak alınamazlar, kana karışmaları için iğne gerekir.
Orforglipron ise bir peptid değil, “küçük molekül” (small molecule) ilacıdır. *Mide Asidine Dayanıklı: Hap olarak yutulduğunda midede parçalanmaz, kolayca emilir.
- Üretimi Kolay ve Ucuz: Biyolojik iğnelerin üretimi karmaşık ve pahalıdır (bu yüzden sürekli stok sorunu yaşanıyor). Ancak küçük moleküllü haplar, klasik ağrı kesiciler gibi çok daha hızlı ve ucuza üretilebilir.
- Saklama Kolaylığı: Soğuk zincir (buzdolabı) gerektirmez. Çantanıza atıp çıkabilirsiniz.
Rakipleri ne durumda?
- Ozempic (Enjeksiyon) ile Kıyaslama: Çalışma, Orforglipron’un diyabet hastalarında sağladığı kilo kaybının, enjeksiyon formundaki semaglutide (Ozempic) ile elde edilen %10-15 aralığındaki sonuçlara yakın ve benzer olduğunu gösteriyor.
- Mounjaro/Zepbound (Tirzepatide) ile Kıyaslama: Tirzepatide, diyabetlilerde %14.7’ye varan kilo kaybı ile şu an lider konumda. Orforglipron (%9.6) ona göre biraz daha zayıf kalıyor. Ancak hapın kullanım kolaylığı ve ucuzluğu, aradaki bu farkı önemsiz kılabilir.
Madalyonun Diğer Yüzü: Yan Etkiler
Her ilaçta olduğu gibi burada da bir bedel var. Orforglipron, tıpkı iğne formundaki akrabaları gibi şu yan etkilere sebep olabiliyor:
- Mide bulantısı
- Kusma
- İshal veya kabızlık
Bu yan etkiler genellikle doz arttıkça ortaya çıkıyor ve vücut alıştıkça zamanla azalıyor.
Ne Zaman Eczanelere Gelecek?
Hemen heyecanlanmayın; süreç hala devam ediyor. Teksas Üniversitesi’nden Dr. Deborah Horn ve ekibinin yürüttüğü çalışma sonuçlarına göre, ilacın FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) onayı alıp piyasaya sürülmesi 2026 yılını bulabilir.
Son söz
Orforglipron’un faz-3 verileri heyecan verici: günlük bir hapın, tip-2 diyabetli ve obez hastalarda yüzdesel olarak çift haneli kilo kaybına yakın (yaklaşık %10) etki gösterebilmesi, GLP-1 tedavi alanında önemli bir kilometre taşı. Ancak bilimsel ciddiyetle yaklaşmak gerekirse: veriler şirket sponsorlu, uzun dönem güvenlik ve kardiyovasküler sonuçlar tam net değil ve onay/erişim süreçleri devam ediyor. Yine de dünya genelinde 540 milyon obez ve 800 milyon fazla kilolu kişinin olduğunu düşünürsek, kolay erişilebilir, ucuz ve etkili bir kilo kaybı ilacı gerçekten de sağlık sistemlerinde devrim yaratabilir. Eğer bu konudan etkilendiyseniz (ör. hasta iseniz veya tedavi düşünüyorsanız) hekiminizle düzenleyici onay süreci, beklenen fayda-risk profiliniz ve olası maliyetler üzerinden konuşmanızı öneririm.
